«Усё дзяцінства я правёў у кабіне трактара». Гэты 18-гадовы юнак стаў лепшым аратым Беларусі
Навіны сюжэта «Праект «Беларусы ў кадры» на YouTube-канале БЕЛТА» «Сумленна расказваем пра сельскае жыццё». Шматдзетная сям’я наладзіла вясковы побыт і прыручыла нутрый «Клаў галаву на борцік ложка і любаваўся дзіцем». Трохгадовая дзяўчынка і яе сабака збіраюць мільёны праглядаў у ЦікТоку Даніла Мароз ужо ў раннім дзяцінстве вызначыўся са сваёй будучай прафесіяй. У той час як яго равеснікі імкнуцца ў IT-сферу, наш герой упэўнена зрабіў крок у бок сельскай гаспадаркі. Дзякуючы віртуознаму кіраванню трактарам навучэнец Смілавіцкага дзяржаўнага каледжа стаў чэмпіёнам на рэспубліканскім конкурсе «Лепшы араты». Карэспандэнт «7 дней» пагаварыў з маладым аграрыем пра яго выбар, сучасную тэхніку і жыццё ў вёсцы.
«Моладзь паказала, на што здольна»
Трэцякурсніка Смілавіцкага дзяржаўнага каледжа Данілу Мароза сустракаем у полі, дзе юнак выконвае падвоз вады для хімпраполкі. Для яго гэта першая практыка на сельгаспрадпрыемстве, хоць з колавай тэхнікай ён знаёмы ўжо даўно. Лоўка кіруючы старэнькім МТЗ-952, ён спыняецца побач з намі, каб расказаць, як удалося атрымаць перамогу ў рэспубліканскім аглядзе-конкурсе «Лепшы араты», што праходзіў у рамках Міжнароднай спецыялізаванай выстаўкі «Белагра-2025».
— Да спаборніцтваў рыхтаваўся ў каледжы два тыдні. Практыкаваўся ў ворыве за рулём трактара МТЗ-920.3 з трохкорпусным плугам. Праўда, на «Белагра» выступаў на іншым агрэгаце, які адрозніваўся пярэднім вядучым мостам і каробкай перадач. Такія ўмовы конкурсу, хоць перад стартам быў час, каб вывучыць і выпрабаваць тэхніку, — тлумачыць субяседнік, які нарадзіўся і вырас у Мінску. — У выніку ў асабістым заліку стаў першым сярод іншых аратых, а ў каманднай намінацыі наш каледж заняў лідзіруючую пазіцыю. Удалося абысці 48 удзельнікаў з розных рэгіёнаў.
Як адзначае Даніла Мароз, сярод маладых аграрыяў гэта намінацыя — самая складаная і ў той жа час самая відовішчная. Менавіта ўменне наразаць баразну паказвае, што на самай справе ўяўляе з сябе механізатар. Прафесіянальна справіцца з тэхнікай нашаму субяседніку ўдалося дзякуючы ўдзелу ў тым ліку ў іншых спаборніцтвах сярод аграрыяў: абласным этапе «Лепшы араты» і ProfSkills Belarus 2025, дзе Даніла таксама апярэдзіў усіх.
— Узараць трэба было трапецападобнай формы ўчастак. Цяжкасць заключалася ў тым, што плуг на ўваходзе павінен зайсці на даўжыню паўтара метра і гэтак жа выйсці. Плюс неабходна ідэальная прамалінейнасць загонкі. Але галоўнае — гэта грабяністасць не вышэй за 5 см. Дасягнуць такога можна ўмелым пераключэннем скарасцей: недзе дабавіць газу, а недзе прытрымаць педаль. Фінальная частка этапу — абворванне меж трапецыі, якая павінна быць ідэальна роўная і не выходзіць за рамкі ўчастка, — тлумачыць малады чалавек.
Конкурс «Лепшы араты» складаўся з трох этапаў. Першы — тэарэтычны. Там удзельнікі адказвалі на пытанні па ўстройстве трактара. Другі — трактар-шоу, прысвечаны майстэрству кіравання тэхнікай. І завяршальны — ворыва. Як успамінае Даніла, з-за непагадзі яму давялося прыкласці максімум намаганняў.
— У другі этап увайшлі такія элементы, як дыяганальная паркоўка, заезд у гараж, змейка, разварот у дворыку і біятлон — калі на заднюю навеску трактара чапляюцца тры балоны, якія трэба акуратна паставіць у ячэйкі. Тут набраў 18 з 20 магчымых балаў. Дадатковую мінуту штрафу атрымаў за тое, што не ўклаўся ў час. Выступаў апошнім, і якраз пачаўся лівень з градам. Стараўся выконваць усё акуратна і моцна не спяшаўся, таму што трактар слізгаў на гразі, яго заносіла. Усё гэта паўплывала на вынік, — адзначае малады чалавек і дзеліцца ўражаннямі аб наведванні «Белагра»:
— Выстаўка цікавая і пазнавальная, дэманструе ўсё тое, што зрабілі новага за апошні год у нашай краіне. Вельмі спадабаліся спаборніцтвы «Лепшы араты», моладзь, якая ўдзельнічае ў іх, паказала, на што здольна.
«У гонар паступлення дзед падарыў мне трактар»
Цікавімся ў Данілы, дзе ён так лоўка навучыўся кіраваць трактарам?
— Мой дзядуля быў трактарыстам і 40 гадоў прапрацаваў у выпрабавальным цэху МТЗ. Усё дзяцінства я правёў у кабіне разам з ім. А яшчэ любіў ездзіць з татам у рэйсы на фуры. Так і ўзнікла ў мяне любоў да тэхнікі, — усміхаецца юнак. — У вёсцы ў нас ёсць два трактары МТЗ-82. З 8 гадоў ужо сам мог ездзіць за рулём, а ў 10 навучыўся араць і працаваць з розным навясным абсталяваннем у полі.
Сталічнаму хлопцу настолькі падабалася кіраваць тэхнікай, што пасля 9 класа ён вырашыў звязаць сваё жыццё з сельскай гаспадаркай і паступіў у Смілавіцкі дзяржаўны каледж. Родныя цалкам падтрымалі выбар Данілы. Перад залічэннем на першы курс наш субяседнік атрымаў самы дарагі і запамінальны падарунак ад дзядулі.
— У яго было два трактары: на адным працаваў, а другі проста стаяў без справы. Дзядуля, ведаючы пра маю цягу да тэхнікі, вырашыў прэзентаваць мне яго ў гонар паступлення. Сказаць, што я быў шчаслівы, нічога не сказаць. Вельмі ўдзячны яму за гэты самы лепшы падарунак, — радасна расказвае Даніла Мароз.
Дарэчы, малады чалавек не толькі ўмее па-майстэрску кіраваць і працаваць на трактары, ён таксама нядрэнна разбіраецца ў яго ўстройстве. Даніла можа самастойна «раскалоць» МТЗ-82: перабраць каробку перадач і рухавік. Гэтаму ён таксама навучыўся ў дзядулі. У свабодны ад вучобы і работы час любіць паганяць на картынгу і адпачыць у мінскім аквапарку.
«Не магу цэлымі днямі сядзець за камп’ютарам»
Даніла аддае перавагу размеранаму і спакойнаму сельскаму жыццю перад гарадскім шумам і імклівым тэмпам. Бацькі субяседніка ў Смалявіцкім раёне пабудавалі дом і трымалі вялікую гаспадарку: разводзілі бычкоў, свіней і авечак.
— У горадзе мне ніколі не падабалася, заўсёды больш любіў вясковае жыццё. У вёсцы яно больш цікавае. Знаходзіцца ў чатырох сценах і праседжваць цэлы дзень за камп’ютарам — гэта не маё. Не бачу нічога талковага ў штодзённых гульнях за кампом. Дарэмна патрачаны час, за які ты мог бы нечаму навучыцца, дасягнуць нечага, — тлумачыць Даніла Мароз і адзначае: — Калі была гаспадарка і работы хапала, то ў сталіцу наогул не цягнула. Разабраў трактар, абслужыў, падрамантаваў, сабраў назад — вось ужо і дзень прайшоў не дарэмна.
Разважаючы аб сучасных перавагах моладзі, у прыватнасці зацікаўленасці сферай IT, Даніла дзеліцца сваім меркаваннем.
— Душой і сэрцам я прыкіпеў вось да чаго, — гаворыць ён і паказвае на трактар: — Ісці ў IT дзеля вялікіх грошай і вечна сядзець за маніторам, калі табе гэта не падабаецца, сабе даражэй. І ў сельскай гаспадарцы пры жаданні можна сябе рэалізаваць. Проста ў моладзі памылковае ўяўленне аб рабоце ў сферы АПК. Наслухаюцца жахаў, а потым здзіўляюцца, што ўсё інакш: тэхніка сучасная, вакол парадак і чысціня. Калі захочаш — заробіш: у сезон плацяць вельмі дастойна.
Малады чалавек марыць у будучым звязаць сваё жыццё з сельскай гаспадаркай. Ён упэўнены, што ў Беларусі гэта галіна будзе расці і развівацца актыўнымі тэмпамі. З кожным днём вынаходзяцца і ўкараняюцца новыя тэхналогіі. Напрыклад, энерганасычаныя трактары з функцыяй дакладнага земляробства, аўтапілоты, а таксама маніторынг пасеваў пры дапамозе дронаў.
— Пасля заканчэння каледжа збіраюся паступаць на вочнае аддзяленне ў БДАТУ на спецыяльнасць «інжынер-механік». Хачу ісці далей, каб дарасці да кіраўніка буйной гаспадаркі, — дзеліцца планамі Даніла Мароз. — Магчыма, мяне забяруць у армію. Калі так, то вазьму акадэмічны водпуск і буду прасіцца ў в/ч 3214, дзе праходзіў тэрміновую службу мой тата. Пасля дэмабілізацыі вярнуся ва ўніверсітэт і атрымаю вышэйшую адукацыю.
Рэспубліканскі агляд-конкурс «Лепшы араты» кожны год праходзіць у рамках Міжнароднай спецыялізаванай выстаўкі «Белагра». Спаборніцтвы збіраюць навучэнцаў устаноў вышэйшай, сярэдняй спецыяльнай і прафесійна-тэхнічнай адукацыі з усіх рэгіёнаў краіны. Чэмпіёнам ворыва ў 2025-м сярод навучэнцаў стаў Даніла Мароз, выпускнік Смілавіцкага дзяржаўнага каледжа.
На трактары БЕЛАРУС-1025.2 з 3-корпусным плугам ПНА-3-40/55 Даніла паказаў лепшы рэзультат у ворыве.
Праект створаны за кошт сродкаў мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
Вадзім КАНДРАЦЮК,
фота аўтара і з архіва героя публікацыі,
газета «7 дней».
