«Карціна — як перамога над хваробай». У Мінску адкрылася выстава выхаванцаў дзіцячага хоспіса
Што бачыць дзіця — падапечнае хоспіса, чыё жыццё абмежавана кватэрай і бальнічнымі палатамі? Часта ў такіх умовах творчасць становіцца моцным інструментам для самавыяўлення і эмацыянальнай разрадкі. Праз маляванне, лепку, музыку і іншыя формы творчасці дзеці могуць не толькі абстрагавацца ад болю і трывог, але і знайсці спосаб праявіць свае пачуцці, мары і страхі. Гэта дапамагае ім ствараць і ўмацоўваць свой унутраны свет, развіваць крэатыўнасць і адчуванне кантролю сітуацыі. Дзякуючы мастацкай творчасці ствараецца цёплая і падтрымліваючая атмасфера, якая аб’ядноўвае дзяцей, іх сем’і і медыцынскі персанал у агульным імкненні да радасці і надзеі. У канчатковым выніку мастацтва становіцца не проста захапленнем, а важным элементам псіхаэмацыянальнай падтрымкі, якія садзейнічаюць паляпшэнню якасці жыцця нават у самых складаных абставінах.
Выстава карцін і фотапартрэтаў выхаванцаў дзіцячага хоспіса «Маімі вачамі» адкрылася ў гандлёвым цэнтры «Першы Нацыянальны гандлевы дом». Наведвальнікам прадстаўлены 11 работ, кожная з якіх складаецца з дзіцячага малюнка і фотапартрэта яго аўтара. Адна з іх належыць 11-гадовай Марыі Скараход — пяцікласніцы з Мінска. На карціне сабака Ліна пароды шы-тцу — любіміца сям’і. «Я намалявала вельмі шмат карцін з яе выявай (і на палотнах, і на паперы, і ў блакнотах, і каляровыя, і чорна-белыя), таму што я яе вельмі люблю. Ёй пяць гадоў, памятаю, калі мы прыехалі за ёй у гадавальнік, спачатку нам паказалі яе братоў і маму, а потым я ўбачыла яе. Яна адразу радасна падбегла да мяне. Яна выбрала мяне, а я яе. З таго часу пачалося наша сяброўства», — расказала юная мастачка.
Мама Машы Святлана Яўпак прызналася, што купіла сабаку дачцэ пасля другой вельмі складанай аперацыі, якую яе дзяўчынка мужна перанесла каля пяці гадоў таму. «Маша даўно прасіла сабаку, але мы ўсё адкладвалі гэту ідэю. Потым, калі даведаліся, што дачка цяжка хворая, вырашылі здзейсніць яе мару. Гэта было нялёгка, таму што з-за стану здароўя дачкі трэба было выканаць шэраг рэкамендацый урачоў. Сабака павінен быў быць маленькі, здаровы, прышчэплены згодна з календаром, таксама павінна была быць выключана магчымасць заносу жывёлай заразы з вуліцы. Менавіта так шы-тцу стала любімым членам нашай сям’і», — падзялілася мама.
Дыягназ Машы — нефрабластома ныркі. Усё пачалося ў жніўні 2020 года, калі дзяўчынка, адпачываючы ў бабулі ў вёсцы, у час гульні з братам спатыкнулася і ўпала. Паднялася тэмпература, з’явілася слабасць, млоснасць, пачаў балець жывот. Калі мама намацала ў дачкі зацвярдзенне ў жываце ў вобласці ныркі, сям’я адразу звярнулася ў дзіцячы хірургічны цэнтр у Мінску. Там на УГД і была выяўлена пухліна, як аказалася, ужо чацвёртай стадыі з метастазамі. Пачалося інтэнсіўнае лячэнне, дзве аперацыі, зноў лячэнне. Праз год была першая рэмісія, а восенню зноў рэцыдыў, і зноў праз год рэмісія, якая доўжыцца ўжо тры гады.
«Мая Ліна мяне заўсёды падтрымлівала. Калі я ляжала ў анкацэнтры, я вельмі хацела хутчэй вярнуцца дадому да яе, таму з усіх сіл старалася паправіцца. Я ж ведала, што яна мяне чакае. Гэта для мяне спрацавала лепш, чым любыя лякарствы. Таму для выставы я вырашыла намаляваць менавіта яе — майго сябра. Наогул яна не любіць пазіраваць, ёй трэба рабіць усё і адразу, таму я яе фатаграфую ў патрэбнай позе і малюю ўжо з фатаграфіі», — смяецца Маша і прызнаецца, што фотапартрэт ёй таксама вельмі падабаецца. «На фатаграфіі я прыгожая, вельмі падобная да мастачкі. Як у творах літаратуры апісваюць мастакоў і паэтаў, вось я да іх тут вельмі падобная», — дадала дзяўчынка.
А мама на фота бачыць дачку загадкавай. «Я бачу дзіця, якое не сутыкнулася з усім тым, з чым давялося сустрэцца Машы. Фатограф знайшоў тую яе светлую частку, незакранутую цяжарам хваробы. Гэта фатаграфія кранае мяне да слёз, здаецца, што хвароба не кранула яе, не зламала. Гэта не дзіця, гэта герой з вялікай літары, таму што не многія дарослыя вытрымалі б тое, праз што прайшла мая дзяўчынка», — сказала Святлана Яўпак.
Дырэктар ГА «Дабрачынны дзіцячы хоспіс» Ганна Гарчакова ўпэўнена, выстава павінна зрушыць акцэнты. «Колькі гадоў мы працуем, столькі і спрабуем змяніць акцэнты. Часта можна пачуць фразу «безнадзейна хворае дзіця», «цяжкахворае дзіця», «асаблівае дзіця». Пры гэтым дзіця аказваецца заўсёды на другім месцы, а акцэнт ідзе на прыметнік. Мы ж хочам гэтай выставай змяніць акцэнты, таму асноўныя тут не малюнкі, а фатаграфіі, на якіх у першую чаргу мы бачым вочы дзяцей, іх твары. Па гэтых фота нават не скажаш, што яны цяжка хворыя. Менавіта гэты момант мы хочам выхапіць. Таму што часта ў сферы аховы здароўя да дзяцей пачынаюць звяртацца, як да пацыентаў: у паліклініцы, у бальніцы, у рэабілітацыйных, паліятыўных цэнтрах. З імі размаўляюць, як з хворымі дзецьмі, а яны проста дзеці. Дзіця павінна быць пры любых абставінах дзіцем, таму што, калі мы зробім з яго пацыента, тады пачнуцца аналізы, медыцынскія маніпуляцыі, у выніку на першым плане будуць сімптомы, якія мы ўзмоцнена будзем купіраваць, забываючы аб тым, што за ўсім гэтым знаходзіцца дзіця», — адзначыла кіраўнік хоспіса. 
Праект «Маімі вачамі» рэалізаваны пры падтрымцы Мінскага дзяржаўнага мастацкага каледжа імя А.К. Глебава, навучэнцы якога выступілі валанцёрамі і дапамаглі дзецям у стварэнні работ. Другакурсніца каледжа Марыя Міхневіч у ліку добраахвотнікаў прыязджала ў хоспіс да юных мастакоў. «Нашы заняткі пакінулі ў мяне вялікае ўражанне, гэтыя дзеці — вельмі прыемныя людзі з шыкоўнымі творчымі ідэямі. Мы, вядома, ім дапамагалі з рэалізацыяй, але наша ўмяшанне ў творчасць дзяцей было мінімальным. Тое, што вы можаце бачыць на выставе, гэта па большай частцы тое, што дзеці зрабілі самі. Мы дапамагалі змешваць колеры, наносіць фарбы роўным слоем, маляваць правільныя формы, калі патрабавалася. А так дзеці праяўлялі вялікую стараннасць і самастойнасць у творчасці. Вельмі спадабалася гэта ўзаемадзеянне. Сэрца грэе тое, што такія мерапрыемствы адбываюцца. Я лічу гэта важным і для нашага грамадства, і для гэтых дзяцей», — падзялілася дзяўчына.
Выкладчык каледжа Юлія Сяргеева ўжо больш за 10 гадоў кіруе валанцёрскім рухам. «У гэтым годзе мне было вельмі прыемна, таму што я без вялікіх намаганняў знайшла валанцёраў для гэтага мерапрыемства, якія не пабаяліся паехаць у хоспіс. У грамадстве стаўленне да асаблівых дзетак мяняецца ў лепшы бок, гэта цудоўна. Памятаю, як у пачатку праекта я дала наказ нашым навучэнцам, каб яны, што называецца, не ўключалі настаўніка на занятках з гэтымі дзецьмі, каб падтрымалі творчую іскру, прасіла іх дапамагаць дзецям. Цяпер, гледзячы на работы, я разумею, што нам гэта ўдалося», — падкрэсліла педагог.
Выстава прадоўжыцца па 2 лістапада. Наведаць яе можна штодзённа з 10.00 да 20.00.
Святлана ПЕКАР,
фота Раміля НАСІБУЛІНА,
БЕЛТА.
