«Журналіст фіксуе кантрасты часу». Пра што гаварыла гендырэктар БЕЛТА на сустрэчы са студэнтамі БДУ
Генеральны дырэктар Беларускага тэлеграфнага агенцтва Ірына Акуловіч 22 красавіка, Мінск . Выставу БЕЛТА «Паралельныя сусветы» прэзентавалі ў Беларускім дзяржаўным універсітэце для студэнтаў, сярод якіх — будучыя журналісты, філосафы і сацыёлагі. Генеральны дырэктар Беларускага тэлеграфнага агенцтва Ірына Акуловіч расказала аб ролі журналіста ў кантэксце гістарычных працэсаў, значэнні дзяржаўных СМІ ва ўмовах інфармацыйных войнаў і аб важнасці шчырай любві да выбранай прафесіі,
«Сёння раніцай я прачнулася з думкай: роўна праз тыдзень — 25 гадоў, як я ў прафесіі. Чвэрць стагоддзя — вялікі тэрмін. Гэта невымоўнае шчасце, калі ты ляціш на любімую работу з адчуваннем таго, што сам Гасподзь дапамог выбраць табе правільную жыццёвую дарогу і атрымліваць ад гэтага задавальненне, — падзялілася Ірына Акуловіч. — Без гэтай любві да прафесіі не было б ні выставы, ні кнігі, ні гэтай размовы».
Выстава «Паралельныя сусветы» прадаўжае цыкл праектаў, у якіх інфармацыйнае агенцтва БЕЛТА дакументуе шлях краіны ў навейшай гісторыі. Як адзначыла Ірына Акуловіч, гэта быў няпросты час, поўны выклікаў і напружаных рашэнняў. Аднак краіна здолела выстаяць, захаваць устойлівасць і прадоўжыць паступальнае развіццё. У гэтым ключавую, без перабольшання вырашальную ролю адыграла суперпазіцыя Прэзідэнта, які здолеў аб’яднаць грамадства і задаць вектар руху. Выстава прапануе ўвазе гледача параўнанне двух падыходаў — дзяржаўнага і апазіцыйнага. «Мы вырашылі паказаць дзве лініі — тую, па якой ішла дзяржава, і тую, якую выбірала апазіцыя. Гэта сапраўды два паралельныя сусветы: адзін будаваў, другі часцей за ўсё разбураў», — падкрэсліла гендырэктар.
Звярнуўшы ўвагу на студэнтаў, якія прыйшлі на сустрэчу ў стыльных красоўках, Ірына Акуловіч адзначыла, што мода на такі абутак актуальна ўжо не першае дзесяцігоддзе. Яна паказала фатаграфію, зробленую ў Мінску каля 30 гадоў таму: на ёй — красоўкі, якія ў тыя гады можна было купіць толькі па разнарадцы гарвыканкама і пры наяўнасці візітнай карткі. «Каб набыць адну пару за год, трэба было спачатку схадзіць у гарвыканкам за візітнай карткай, — растлумачыла яна. — Сёння такія красоўкі можна купіць дзе хочаце. Работа журналіста — зафіксаваць такія кантрасты часу».
Закранула гендырэктар БЕЛТА і важнасць умення афармляць і падаваць інфармацыю: ад трапнага загалоўка да формы падачы. «Раней газета была адзінай крыніцай інфармацыі. І ўсё залежала ад таго, як ты напішаш. Загаловак быў вырашальным, — нагадала яна, паказваючы выпускі газет 90-х. — «Жыхароў Баранавіч гандаль ашчаслівіў новымі нормамі на алей — 2,2 гр». Сёння гэта гучыць амаль анекдатычна, а тады гэта была рэчаіснасць», — сказала яна.
Паводле слоў Ірыны Акуловіч, экспазіцыя прызначана заахвоціць да самастойнага асэнсавання шляху, які прайшла краіна. «Мы не ставім задачы кагосьці пераканаць. Мы прапануем спыніцца, прыгледзецца, падумаць. І зрабіць высновы самастойна», — падкрэсліла гендырэктар.
Адна з удзельніц сустрэчы, Настасся Гоман, пацікавілася ў Ірыны Акуловіч, як журналістам удаецца захоўваць аб’ектыўнасць і дакладнасць інфармацыі ва ўмовах сучаснага інфармацыйнага шуму. Пытанне было зададзена са спасылкай на інтэрв’ю кіраўніка БЕЛТА для выдання «СБ. Беларусь сегодня», у якім яна адзначала, што Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка застаецца галоўным ньюсмейкерам як унутры краіны, так і за яе межамі. Тады ж яна падкрэслівала, што задача агенцтва — даносіць да насельніцтва праўдзівую інфармацыю і адлюстроўваць пазіцыю кіраўніка дзяржавы.
Адказваючы, Ірына Акуловіч акцэнтавала ўвагу на тым, што зарэгістраваныя сродкі масавай інфармацыі ў Беларусі нясуць поўную адказнасць за кожнае апублікаванае слова. Яна параіла маладым людзям пры выбары крыніц інфармацыі абавязкова ўключаць хаця б адзін-два дзяржаўны сродак масавай інфармацыі, паколькі менавіта яны гарантуюць дакладнасць і праверанасць фактаў. Ва ўмовах, калі ў інфармацыйным полі няма «дзвюх праўд», гэта асабліва важна.
Паводле слоў Ірыны Акуловіч, БЕЛТА сёння выступае як галоўны інфармацыйны арганізм краіны. Агенцтва не проста публікуе навіны, але і фарміруе першасны масіў інфармацыі, на які затым спасылаюцца іншыя СМІ. Яна падкрэсліла, што кожны матэрыял павінен быць пададзены хутка, дакладна і яскрава — так, каб яго сапраўды хацелася чытаць.
Яна таксама звярнула ўвагу на эвалюцыю ролі інфармагенцтваў: калі раней яны толькі перадавалі кароткія зводкі, якія потым дапаўняліся іншымі СМІ, то сёння БЕЛТА само праводзіць інтэрв’ю, збірае меркаванні экспертаў, фарміруе паўнацэнную інфармацыйную карціну падзей.
Ірына Акуловіч падкрэсліла, што ў аснове якаснай журналістыкі заўсёды любоў да прафесіі. Менавіта асабістая ўключанасць і шчырая цікавасць, на яе думку, дазваляюць ствараць змястоўныя, дакладныя і запатрабаваныя тэксты. Без унутранага водгуку, як яна выказалася, «энергетыка не пойдзе і тэкст не загучыць».
Удзельнікі сустрэчы таксама змаглі асабіста паразмаўляць з аўтарам кнігі «Суперпазіцыя. Паралельныя сусветы» Сяргеем Мусіенкам. Ён падзяліўся сваім вопытам работы над выданнем, адзначыўшы, што для паглыблення ў матэрыял яму давялося грунтоўна вывучыць газетныя архівы 1990-х гадоў. «Гэта былі дзясяткі выданняў — некаторыя знікалі пасля аднаго-двух нумароў, іншыя — як, напрыклад, «Семь дней» і «Знамя юности» — выходзілі вялікімі тыражамі. Ва ўмовах адсутнасці развітога тэлебачання менавіта друкаванае слова і нават чуткі станавіліся галоўнымі крыніцамі інфармацыі», — адзначыў ён.
Сяргей Мусіенка звярнуў увагу студэнтаў на асаблівую ролю гуманітарных прафесій. «У аўдыторыі заўсёды ёсць тыя, хто будзе ствараць сэнсы, — філосафы і сацыёлагі, і тыя, хто будзе іх трансліраваць, — журналісты. І менавіта ўзаемадзеянне гэтых напрамкаў дае магчымасць грамадству захоўваць культурную і інфармацыйную цэласнасць», — сказаў ён.
Ён таксама падкрэсліў, што папяровая кніга па-ранейшаму застаецца важным інструментам захавання гістарычнай памяці. «Інтэрнэт-тэксты могуць змяняцца на хаду — вы можаце чытаць артыкул, а яго пачатак перапісаны ўжо. Таму фіксацыя падзей у друкаваным выглядзе застаецца неабходнай. На шчасце, свет зноў звяртаецца да паперы — і гэта, на мой погляд, вельмі добрая тэндэнцыя», — дадаў аўтар.
Намеснік міністра адукацыі Кацярына Пятруцкая падкрэсліла значнасць нефармальнага дыялогу, які дазваляе ў свабоднай абстаноўцы абмеркаваць мінулае, сучаснасць і будучыню. «За тое, якой будзе гэта будучыня, будзеце адказваць менавіта вы», — звярнулася яна да ўдзельнікаў сустрэчы.
Асаблівую ўвагу намеснік міністра ўдзяліла ролі моладзі ў фарміраванні інфармацыйнага поля. Як адзначыла Кацярына Пятруцкая, менавіта маладым трэба расказваць аб жыцці грамадства, а таксама правільна і адказна асвятляць падзеі, якія ўплываюць на развіццё краіны.
Яна таксама назвала ідэю выставы «Паралельныя сусветы» цікавай знаходкай. Паводле яе слоў, гэта добрая нагода задумацца аб тым, як складалася б рэальнасць, калі б у ёй не адбывалася пэўных падзей і дзеянняў.
Выстава «Паралельныя сусветы» асабліва важная для моладзі, лічыць студэнтка першага курса факультэта філасофіі і сацыяльных навук Дар’я Калеснікава. «Моладзь — гэта будучыня краіны, і мы павінны разумець, якім няпростым быў шлях нашай краіны. Нам важна ўмець прымаць рашэнні, усведамляючы, што адбывалася раней», — адзначыла яна.
Паводле слоў Дар’і, выстава закранае кожнага, хто яе наведвае, бо яна ахоплівае ключавыя падзеі апошніх трыццаці гадоў. «Калі ўявіць, што перамог бы свет апазіцыі… Мне здаецца, краіна не была б такой устойлівай і моцнай, якой яна з’яўляецца цяпер. Мы бачым, як Беларусь змянілася пасля здабыцця суверэнітэту, наколькі яна стала стабільнай». 
Фота Мікалая Пятрова
